حال و احوال خیارجی

این هم یک نمونه مکالکمه خیارجی بین دو خانم تات

: سلام، چینیشه؟

-: علیک سلام،‏خواریمه.

: چه مکری؟

-: بد نیمه، ته چینشه؟

: ازی جی خواریمه،‏زاروئی خوارینده؟ دده ننی خوارینده؟

-: خدا را شکر همشون خوارینده.

: خاب ایشالا که ساق و سلومت بایا،‏یون ساقیون بی، دماغیون چاق بی،‏کیفیون کوک بی.

-: دستی درد نکری،‏خدا اشتی جی زارونی  را نیادی،‏شما را جی سلامیت  و یون ساقی اوندی.

: خیر ویناشه،‏ میای بشون محله، ای چای ،‏ نونو پنیری همرا بوخرون؟

-: نه،‏ مگومه بشمه چول، ‏اینا علف چروا را بورمه،بی اینه دفعه.

: زارون سلام برسون.

-: تی جی سلام برسون.

:خداحافظی بی.

-: خدا اشته نیادی.

تات شناسی 1

واژه « تات» اصطلاحی است که از جانب ترکان به اشخاص و اهالی بومی و فارسی زبان سرزمین ایران اطلاق گردیده و در منابع ادبی و تاریخی آنان بیشتر به کار رفته است. در منابع ایرانی معمولاً اصطلاح « ترک و تاجیک» گروه فارسی زبان و ترک زبان را مشخص می‌کرده است. با این وصف، در تاریخهای ایرانی قبل از صفویه هم این اصطلاح به چشم می‌خورد، و از زمان شاه عباس کبیر به بعد، اکثراً در نوشته‌های جهانگردان خارجی این واژه به تعبیر و تعریف درآمده است. که در زیر بخشی از آن را می خوانیم:

ای. پ. پطروشفسکی، در رساله « نهضت سربداران خراسان» می‌نویسد:

شیخ حسن و مسعود (پس از پیروزی سال 742هـ ) ناچار می‌بایست خواستهای عامه مردم را برآورند و با بزرگترین امیر فئودالی خراسان ــ معزالدین حسین کرت ملک هرات، وارد جنگ شوند. وی در آن روزگاران مستقل بود و یار و متحد طوغای تیمورخان مغول شمرده می‌شد. سربداران لشکری مرکب از ده هزار مرد جنگی گرد آوردند. این لشکرکشی از لحاظ آینده کار ایشان اهمیت فراوان داشت. زیرا هدف آن رهایی سراسر خراسان از سلطه مغولان بود. یکی از شاعران درباری ملک هرات، اهمیت این نبرد را چنین توصیف می‌کند:

 گر خسرو کرت بر دلیران نزدی وز تیغ یلی گردن شیران نـــزدی  از بیم سنان سربداران تا حشـــــر یک ترک دگر خیمه به ایران نزدی (ص 64)

ادامه مطلب...